خلاصه کتاب قوانین بازى فوتبال ۲۰۱۶/۱۷ ( مترجم علیرضا فغانی، دانیال مرادی )

کتاب «قوانین بازی فوتبال ۲۰۱۶/۱۷» که با ترجمه دقیق و ارزشمند علیرضا فغانی و دانیال مرادی منتشر شد، راهنمایی جامع برای درک تحولات قوانین فوتبال در آن سال محسوب می شود. این اثر، به ویژه برای داوران، مربیان، بازیکنان و علاقه مندان جدی فوتبال، فرصتی یگانه برای آشنایی با آخرین به روزرسانی ها و ظرایف داوری فراهم می آورد. این کتاب نه تنها به شرح ۱۷ قانون اصلی می پردازد، بلکه با پرداختن به تغییرات کلیدی اعمال شده در فصل ۲۰۱۶/۱۷ و ارائه پرسش و پاسخ های تحلیلی، خواننده را در فهم عمیق تر قواعد یاری می دهد.

فوتبال، این ورزش محبوب و پرطرفدار جهانی، همواره در حال تکامل و پیشرفت است. با هر فصل جدید، نه تنها تیم ها و بازیکنان دستخوش تغییر می شوند، بلکه قوانین حاکم بر بازی نیز ممکن است با بازنگری ها و اصلاحاتی روبه رو شوند. درک صحیح این قوانین، به خصوص برای داورانی که وظیفه خطیر اجرای عدالت در میدان را بر عهده دارند، از اهمیت حیاتی برخوردار است. این نیاز به دانش به روز، در سال ۲۰۱۶/۱۷ با معرفی تغییرات قابل توجهی در قوانین بازی، بیش از پیش پررنگ شد. در چنین شرایطی، وجود منبعی قابل اعتماد و جامع که این تغییرات را به زبانی شیوا و دقیق تشریح کند، ضروری به نظر می رسید.

کتاب قوانین بازی فوتبال ۲۰۱۶/۱۷ که توسط فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) تدوین شده و به همت دو داور برجسته و بین المللی ایران، علیرضا فغانی و دانیال مرادی، به فارسی برگردانده شده است، دقیقاً همین خلأ را پر می کند. این کتاب، گنجینه ای از اطلاعات برای هر کسی است که می خواهد عمق و پیچیدگی های فوتبال را از منظر قوانین درک کند. علیرضا فغانی، که خود نامی آشنا در عرصه داوری بین المللی است و قضاوت های مهمی چون فینال المپیک ۲۰۱۶ ریو و دیدارهای حساس جام جهانی ۲۰۱۸ را در کارنامه دارد، با تجربه بی بدیل خود در میدان، اطمینان می دهد که ترجمه این اثر، نه تنها از نظر لغوی، بلکه از منظر فهم عملی و کاربردی قوانین نیز، کاملاً معتبر و موثق است. دانیال مرادی نیز با تسلط بر زبان و قوانین، ترجمه ای روان و دقیق را به ارمغان آورده است. این خلاصه تلاش دارد تا مهمترین نکات و تغییرات این کتاب ۲۳۴ صفحه ای را در قالبی کاربردی و قابل دسترس، به مخاطبان عرضه کند.

تاریخچه و نقش بورد بین المللی فوتبال (IFAB): نهاد تدوین قوانین

در قلب تدوین و تکامل قوانین فوتبال، نهادی به نام بورد بین المللی فوتبال یا IFAB (International Football Association Board) قرار دارد. این نهاد منحصر به فرد، در سال ۱۸۸۶ تشکیل شد و مسئولیت نظارت بر قوانین بازی فوتبال را بر عهده گرفت. IFAB از چهار نماینده از اتحادیه های فوتبال بریتانیا (انگلستان، اسکاتلند، ولز، ایرلند شمالی) و چهار نماینده از فیفا تشکیل شده است. این ترکیب، بیانگر ریشه های بریتانیایی فوتبال و نقش جهانی شدن آن توسط فیفا است. تصمیمات IFAB، که به صورت سالانه یا در صورت لزوم، در جلسات ویژه گرفته می شود، حکم نهایی در مورد قوانین بازی را دارد و هیچ سازمان دیگری، حتی فیفا، نمی تواند آنها را تغییر دهد.

نقش IFAB در تکامل قوانین بازی فوتبال بی بدیل است. این نهاد با در نظر گرفتن پیشرفت های تاکتیکی، تکنولوژیکی، و حتی روح بازی، به طور مداوم قوانین را بازنگری و اصلاح می کند تا از عدالت، جذابیت و سلامت بازی اطمینان حاصل شود. فلسفه بازنگری قوانین در سال ۲۰۱۶/۱۷ نیز بر پایه همین اصول بود: ساده سازی، حذف ابهامات و شفاف سازی قوانین برای داوران، بازیکنان و تماشاگران. هدف اصلی، کاهش تعداد قوانین و واژه ها، اما افزایش وضوح و فهم آنها بود، تا بازی روان تر و قضاوت ها منطقی تر شوند. این بازنگری ها، نقطه عطفی در تاریخ قوانین فوتبال به شمار می روند و تأثیرات گسترده ای بر نحوه بازی و داوری گذاشتند.

قوانین بنیادین بازی فوتبال: از زمین تا کرنر (مروری بر ۱۷ قانون اصلی)

قوانین فوتبال، ستون فقرات این بازی محبوب را تشکیل می دهند و ۱۷ قانون اصلی، چارچوب کلی بازی را ترسیم می کنند. در کتاب قوانین بازی فوتبال ۲۰۱۶/۱۷، این قوانین با جزئیات دقیق شرح داده شده اند و تغییرات مهمی در برخی از آنها اعمال گردیده است که در ادامه به مروری بر آنها و اشاره به نکات کلیدی می پردازیم.

قانون 1: زمین بازی

زمین بازی، بوم نقاشی هر مسابقه فوتبال است. این قانون به ابعاد استاندارد زمین، خط کشی ها، پرچم های کرنر و دروازه ها می پردازد. زمین باید مستطیل شکل باشد، با خطوطی که نه تنها مرزها را مشخص می کنند، بلکه مناطق کلیدی مانند محوطه جریمه، محوطه دروازه و دایره مرکزی را نیز تعیین می کنند. تمام خطوط باید عرض یکسان داشته باشند و عرض آنها نباید از ۱۲ سانتی متر بیشتر باشد. کیفیت زمین و تجهیزات آن، مانند تور دروازه ها، برای برگزاری عادلانه و ایمن مسابقه ضروری است.

قانون 2: توپ

توپ، قلب تپنده فوتبال است. این قانون مشخصات استاندارد توپ، شامل محیط، وزن، و جنس آن را تعیین می کند. توپ باید از جنس مناسب (معمولاً چرم یا مواد مشابه) ساخته شده باشد و فشار هوای مشخصی داشته باشد. در صورت معیوب شدن توپ در حین بازی، داور باید بازی را متوقف کرده و توپ را با یک توپ سالم جایگزین کند و بازی را با دراپ بال از همان نقطه از سر بگیرد. این نکته تضمین می کند که کیفیت بازی تحت تأثیر نقص فنی توپ قرار نگیرد.

قانون 3: بازیکنان

تعداد بازیکنان در هر تیم و مقررات تعویض، موضوع اصلی این قانون است. هر تیم باید با ۱۱ بازیکن (شامل یک دروازه بان) بازی را آغاز کند و حداقل تعداد بازیکنان برای ادامه بازی، هفت نفر است. این قانون به تعداد تعویض های مجاز در مسابقات رسمی و دوستانه و همچنین نحوه صحیح انجام تعویض ها اشاره دارد. بازیکن تعویضی تنها زمانی می تواند وارد زمین شود که بازیکن خارج شده، کاملاً از زمین خارج شده باشد و داور چهارم اجازه ورود را صادر کرده باشد.

قانون 4: وسایل بازیکنان

ایمنی بازیکنان از اهمیت بالایی برخوردار است و این قانون به تجهیزات اجباری و ممنوعه می پردازد. تجهیزات اجباری شامل پیراهن، شورت، جوراب، محافظ ساق (قلم بند) و کفش است. محافظ ساق باید کاملاً پوشیده و از ماده مناسب ساخته شده باشد. هر وسیله ای که برای بازیکنان دیگر خطرناک باشد، مانند جواهرات یا وسایل تیز، ممنوع است. این قانون همچنین بر لزوم تمایز رنگ لباس تیم ها تأکید می کند تا داوران و تماشاگران بتوانند به راحتی بازیکنان هر تیم را تشخیص دهند.

قانون 5: داور

داور، قلب تپنده عدالت در میدان است. این قانون به اختیارات و وظایف کامل داور می پردازد: قضاوت در مورد قوانین، کنترل زمان، ثبت وقایع، اعمال قوانین و برخورد با وقفه در بازی. تصمیمات داور در مورد وقایع مربوط به بازی، نهایی است. اختیارات داور از لحظه ورود به زمین تا ترک آن پس از پایان بازی و حتی زمانی که بازرسی زمین یا تجهیزات انجام می شود، ادامه دارد. داور مسئولیت اطمینان از رعایت روح قوانین را نیز بر عهده دارد.

قانون 6: سایر مقامات رسمی مسابقه

داور تنها نیست و سایر مقامات رسمی مسابقه، او را در اجرای عدالت یاری می رسانند. کمک داوران، که در دو طرف خطوط کناری مستقر می شوند، در تشخیص آفساید، خروج توپ از زمین و خطاها به داور کمک می کنند. داور چهارم مسئولیت کنترل نیمکت ها، نظارت بر تعویض ها و کمک به داور اصلی در مواقع لزوم را بر عهده دارد. اگرچه VAR (کمک داور ویدیویی) در سال ۲۰۱۶/۱۷ هنوز به طور گسترده به کار گرفته نشده بود، اما تحولات بعدی نشان داد که نقش تکنولوژی در کمک به مقامات رسمی مسابقه، رو به افزایش است.

قانون 7: مدت زمان بازی

این قانون به مدت زمان هر نیمه بازی (۴۵ دقیقه)، استراحت بین دو نیمه (۱۵ دقیقه) و نحوه محاسبه و اضافه کردن وقت تلف شده می پردازد. داور باید وقت تلف شده ناشی از تعویض ها، مصدومیت ها، اتلاف وقت عمدی و سایر عوامل را در پایان هر نیمه به آن اضافه کند. تصمیم داور در مورد میزان وقت های اضافه، اختیاری است و برای جبران زمان های از دست رفته در طول بازی اتخاذ می شود. این انعطاف پذیری باعث می شود بازی ها عادلانه تر به پایان برسند.

قانون 8: شروع و شروع مجدد بازی

نحوه آغاز و از سرگیری بازی پس از وقفه، در این قانون توضیح داده شده است. ضربه شروع (Kick-off) پس از قرعه کشی و پس از هر گل زده می شود. یکی از تغییرات مهم در سال ۲۰۱۶/۱۷، این بود که در ضربه شروع، توپ می توانست به عقب پاس داده شود، در حالی که پیش از آن تنها باید به جلو حرکت می کرد. این تغییر، امکان تاکتیک های جدیدی را در آغاز بازی فراهم آورد. دراپ بال (Dropped ball) نیز برای شروع مجدد بازی پس از توقف هایی که به دلیل خارج شدن توپ از بازی یا خطا نبوده است، استفاده می شود.

قانون 9: توپ در بازی و خارج از بازی

درک وضعیت توپ (در بازی یا خارج از بازی) برای ادامه صحیح مسابقه حیاتی است. توپ تنها زمانی خارج از بازی است که به طور کامل از خطوط دروازه یا خطوط کناری عبور کند (چه روی زمین یا در هوا) و یا اینکه داور بازی را متوقف کند. در غیر این صورت، حتی اگر توپ به تیر دروازه، پرچم کرنر، یا داور برخورد کند، همچنان در بازی محسوب می شود. این قانون بر اهمیت دقیق خط کشی های زمین و قضاوت صحیح کمک داوران در این موارد تأکید دارد.

قانون 10: تعیین نتیجه یک مسابقه

این قانون به نحوه تعیین برنده یک مسابقه، شامل گل بیشتر، وقت اضافه و ضربات پنالتی می پردازد. تیمی که گل های بیشتری در طول زمان عادی یا وقت اضافه به ثمر رسانده باشد، برنده است. در مسابقاتی که نیاز به تعیین برنده قطعی دارند (مانند بازی های حذفی)، در صورت تساوی، ممکن است وقت اضافه و در نهایت ضربات پنالتی برای تعیین تیم صعودکننده اجرا شود. این قانون، جزئیات مهمی در مورد اجرای صحیح ضربات پنالتی برای تعیین برنده را شامل می شود تا از عدالت در حساس ترین لحظات بازی اطمینان حاصل شود.

قانون 11: آفساید

آفساید، یکی از بحث برانگیزترین و پیچیده ترین قوانین فوتبال است. این قانون تعریف دقیق وضعیت آفساید (بازیکنی که در لحظه ارسال پاس، نزدیک تر به خط دروازه حریف از توپ و بازیکن ماقبل آخر حریف باشد) و موقعیت مداخله در بازی (اثرگذاری فعال بر بازی یا بازیکن حریف) را ارائه می دهد. این قانون همچنین موارد عدم آفساید مانند ضربه دروازه، پرتاب اوت و ضربه کرنر را مشخص می کند. در سال ۲۰۱۶/۱۷، تفسیرهای جدیدی برای روشن شدن وضعیت بازیکنان تداخلی و اثرگذاری آنها بر مدافعین معرفی شد تا ابهامات کمتری در این قانون وجود داشته باشد.

درک دقیق قانون آفساید نه تنها برای داوران، بلکه برای مربیان و بازیکنان نیز حیاتی است تا بتوانند تاکتیک های هجومی و دفاعی خود را بر پایه آن تنظیم کنند و از موقعیت های گلزنی کاسته نشود.

قانون 12: خطاها و رفتار ناشایست

این قانون به انواع خطاها و رفتارهای ناشایست که منجر به ضربه آزاد مستقیم، ضربه آزاد غیرمستقیم، اخطار (کارت زرد) و اخراج (کارت قرمز) می شوند، می پردازد. خطاهای منجر به ضربه آزاد مستقیم شامل خطاهایی مانند لگد زدن، هل دادن، تنه زدن و تکل زدن هستند که به صورت بی پروا، بی ملاحظه یا با نیروی بیش از حد انجام می شوند. خطاهای منجر به ضربه آزاد غیرمستقیم شامل سد کردن راه حریف بدون توپ، جلوگیری از حرکت دروازه بان یا رفتار غیرورزشی است.

یکی از مهمترین تغییرات در سال ۲۰۱۶/۱۷ در این قانون، مربوط به خطای محروم کردن از موقعیت گل آشکار (DOGSO) در محوطه جریمه بود. پیش از این تغییر، چنین خطایی معمولاً منجر به پنالتی و اخراج می شد (پنالتی + کارت قرمز). اما با این تغییر، اگر خطا در محوطه جریمه انجام شود و خطا کار قصد رقابت با توپ را داشته باشد (و نه صرفاً مانع تراشی)، به جای کارت قرمز، کارت زرد دریافت می کند. هدف از این تغییر، جلوگیری از جریمه مضاعف (پنالتی، کارت قرمز و محرومیت بازی بعدی) در موقعیت هایی بود که بازیکن قصد بازی با توپ را داشت. این تغییر در مورد خطاهای خارج از محوطه جریمه اعمال نشد.

قانون 13: ضربات آزاد

قانون ضربات آزاد، به تفاوت میان ضربه آزاد مستقیم و غیرمستقیم، نحوه اجرای آنها و فاصله دیوار دفاعی می پردازد. در ضربه آزاد مستقیم، می توان مستقیماً به سمت دروازه شوت زد و گل به ثمر رساند، در حالی که در ضربه آزاد غیرمستقیم، توپ باید توسط بازیکن دیگری لمس شود تا گل محسوب شود. بازیکنان حریف باید حداقل ۹.۱۵ متر (۱۰ یارد) از محل ضربه آزاد فاصله داشته باشند تا زمانی که توپ در بازی قرار گیرد.

قانون 14: ضربه پنالتی

ضربه پنالتی، یکی از حساس ترین و پرتنزل ترین لحظات بازی است. این قانون به موقعیت های منجر به پنالتی (خطاهای مستقیم در محوطه جریمه)، نحوه اجرای ضربه و جایگیری بازیکنان می پردازد. یکی از تغییرات مهم در سال ۲۰۱۶/۱۷ در این قانون، مربوط به حرکت دروازه بان بود. پیش از این، اگر دروازه بان قبل از ضربه حرکت می کرد و گل نمی شد، پنالتی تکرار می شد. اما با تغییرات جدید، اگر دروازه بان خطا کند و گل زده شود، گل معتبر است و پنالتی تکرار نمی شود. این تغییر به نفع مهاجمان بود تا عدالت در شرایطی که دروازه بان از قوانین تخطی می کند، برقرار شود.

قانون 15: پرتاب اوت

پرتاب اوت برای شروع مجدد بازی پس از خروج توپ از خطوط کناری استفاده می شود. این قانون نحوه صحیح پرتاب اوت (با دو دست، از پشت سر، هر دو پا روی زمین، از نقطه ای که توپ از خط خارج شده) و جریمه پرتاب نادرست را تعیین می کند. پرتاب اوت نادرست منجر به واگذاری پرتاب اوت به تیم حریف می شود. این قانون ساده به نظر می رسد اما رعایت دقیق آن برای جریان صحیح بازی ضروری است.

قانون 16: ضربه دروازه

ضربه دروازه برای شروع مجدد بازی پس از خروج توپ از خط دروازه توسط تیم حمله کننده استفاده می شود. این قانون نحوه اجرای ضربه دروازه و موقعیت بازیکنان حریف را مشخص می کند. بازیکنان حریف باید تا زمانی که توپ در بازی قرار گیرد، خارج از محوطه جریمه باشند. یکی از تغییرات مرتبط با ضربه دروازه در سال ۲۰۱۶/۱۷، روشن شدن این نکته بود که بازیکن زننده ضربه دروازه، پس از به بازی درآوردن توپ، نمی تواند برای بار دوم آن را لمس کند، مگر اینکه بازیکن دیگری آن را لمس کرده باشد.

قانون 17: ضربه کرنر

ضربه کرنر برای شروع مجدد بازی پس از خروج توپ از خط دروازه توسط تیم دفاع کننده (و نه از طریق گل) استفاده می شود. این قانون نحوه اجرای ضربه کرنر (از داخل قوس کرنر) و موقعیت بازیکنان حریف را تعیین می کند. بازیکنان حریف باید حداقل ۹.۱۵ متر (۱۰ یارد) از قوس کرنر فاصله داشته باشند. ضربات کرنر اغلب موقعیت های گلزنی حساسی را ایجاد می کنند و این قانون بر اجرای صحیح آن تأکید دارد تا عدالت در این موقعیت ها نیز رعایت شود.

مهمترین تغییرات قوانین در سال ۲۰۱۶/۱۷: نقطه عطف تحولات

فصل ۲۰۱۶/۱۷ شاهد یکی از جامع ترین بازنگری ها در قوانین فوتبال بود که هدف آن ساده سازی، شفاف سازی و رفع ابهامات موجود بود. این تغییرات، تأثیرات قابل توجهی بر نحوه بازی، داوری و حتی تاکتیک های تیم ها داشتند. در ادامه به تحلیل عمیق تر مهمترین این تغییرات می پردازیم:

تغییر در ضربه شروع (Kick-off)

یکی از ابتدایی ترین و در عین حال تأثیرگذارترین تغییرات، اجازه پاس به عقب در ضربه شروع بود. پیش از این، توپ باید حتماً به جلو حرکت می کرد. این تغییر، انعطاف پذیری بیشتری را در آغاز بازی فراهم آورد و به تیم ها اجازه داد تا تاکتیک های متنوع تری را در شروع بازی پیاده کنند، مثلاً با پاس سریع به دروازه بان یا مدافعین، مالکیت توپ را از ابتدا در اختیار بگیرند. این موضوع، نه تنها از نظر فنی، بلکه از نظر روانی نیز بر بازی تأثیر گذاشت و به تیم ها اجازه داد با آزادی بیشتری بازی را آغاز کنند.

خطا در موقعیت گل آشکار در محوطه جریمه (DOGSO)

این تغییر، شاید بحث برانگیزترین و در عین حال منطقی ترین اصلاحیه بود. پیش از این، هر خطایی که منجر به از دست رفتن موقعیت گل آشکار می شد و داخل محوطه جریمه رخ می داد، به یک ضربه پنالتی و اخراج (کارت قرمز) مدافع منجر می شد. این جریمه سه گانه (Triple Punishment) اغلب ناعادلانه تلقی می شد. با تغییر جدید، اگر مدافع در محوطه جریمه خطایی انجام دهد که منجر به پنالتی شود، اما تلاش معقولی برای بازی با توپ داشته باشد و قصدش صرفاً تخلف نباشد، به جای کارت قرمز، کارت زرد دریافت می کند. این تغییر به داوران اجازه می دهد تا با در نظر گرفتن نیت بازیکن، جریمه متناسب تری اعمال کنند. البته، اگر خطا از روی خشونت، هل دادن شدید یا بدون تلاش برای بازی با توپ باشد، همچنان کارت قرمز در پی خواهد داشت.

این تغییر، فلسفه «جریمه متناسب» را به اوج خود رساند و تلاش کرد تا داوری را به سوی درک عمیق تر از موقعیت و نیت بازیکنان سوق دهد.

حرکت دروازه بان در ضربه پنالتی

این تغییر به نفع مهاجمان بود. پیش از سال ۲۰۱۶/۱۷، اگر دروازه بان قبل از ضربه، خط دروازه را ترک می کرد و ضربه از دست می رفت، پنالتی تکرار می شد. اما با قوانین جدید، اگر دروازه بان خطایی در زمان ضربه پنالتی انجام دهد و توپ وارد دروازه شود (گل شود)، گل معتبر است و خطای دروازه بان نادیده گرفته می شود. تنها در صورتی که توپ وارد دروازه نشود، پنالتی تکرار خواهد شد. این قانون به دنبال جلوگیری از اتلاف وقت و تکرار بی مورد پنالتی ها بود و بر سرعت و جریان بازی افزود.

درمان بازیکن مصدوم

این قانون تسهیلاتی را برای درمان بازیکنان مصدوم فراهم آورد. اگر بازیکنی پس از خطایی که منجر به اخطار (کارت زرد) یا اخراج (کارت قرمز) بازیکن حریف شده، مصدوم شود، دیگر لازم نیست بلافاصله برای درمان از زمین خارج شود. این تغییر به تیم کمک می کند تا در شرایط حساس، با یک بازیکن کمتر بازی را ادامه ندهد، به خصوص اگر مصدومیت سطحی باشد و بازیکن بتواند به سرعت به بازی برگردد. این اصلاحیه به تیم های قربانی خطا، فرصت بیشتری برای حفظ ترکیب خود در لحظات کلیدی بازی می دهد.

وسایل بازیکنان

این قانون به وضوح بیشتری درباره رنگ لباس های زیر (undeshorts) و تجهیزات اضافی مانند کلاه و دستکش تعیین تکلیف کرد. مقرر شد که رنگ لباس های زیر و شورت بازیکنان باید یکسان باشد یا کاملاً همرنگ شورت اصلی باشد تا از هرگونه ابهام یا تمایز نامناسب جلوگیری شود. همچنین، قوانین مربوط به تجهیزاتی که بازیکنان می توانند بپوشند، مانند کلاه در هوای سرد یا دستکش، شفاف تر شد تا از هرگونه بهره برداری غیرقانونی یا ایجاد خطر جلوگیری شود.

تغییرات مربوط به پرتاب اوت و ضربه دروازه

در پرتاب اوت، تأکید بر این بود که بازیکن زننده اوت نمی تواند برای بار دوم توپ را لمس کند مگر اینکه بازیکنی دیگر به آن دست زده باشد. در مورد ضربه دروازه نیز، این قانون شفاف تر شد که توپ تنها زمانی در بازی محسوب می شود که از محوطه جریمه خارج شود و بازیکن زننده ضربه دروازه نیز تا زمانی که بازیکن دیگری توپ را لمس نکرده، نمی تواند برای بار دوم به آن دست بزند. این تغییرات، هرچند جزئی به نظر می رسند، اما به وضوح بیشتری در اجرای این قوانین اساسی کمک کردند.

سایر اصلاحات جزئی

کتاب قوانین ۲۰۱۶/۱۷ شامل صدها اصلاحیه جزئی دیگر بود که هدف آنها حذف ابهامات، استفاده از زبان ساده تر و منطقی تر کردن متن قوانین بود. این اصلاحات جزئی، از نحوه قرار گرفتن بازیکنان در دیوار دفاعی تا زمان بندی صحیح سوت داور را شامل می شدند. این تغییرات گسترده نشان داد که IFAB به دنبال ایجاد یک مجموعه قوانین روان تر و قابل فهم تر برای تمام ذینفعان بازی فوتبال است.

اصطلاحات کاربردی داوری و فوتبال: کلیدواژه های زمین سبز

در هر رشته تخصصی، اصطلاحات خاص خود را دارد و فوتبال و داوری نیز از این قاعده مستثنی نیستند. درک این واژگان برای فهم عمیق قوانین و تحلیل بازی ضروری است. کتاب قوانین بازی فوتبال ۲۰۱۶/۱۷ دارای یک بخش واژه نامه جامع است که به توضیح این اصطلاحات می پردازد. در ادامه به برخی از مهمترین آنها اشاره می شود:

• آوانتاژ (Advantage): این اصل داوری به داور اجازه می دهد در صورت وقوع یک خطا، اگر تیم قربانی از ادامه بازی و عدم توقف آن سودی ببرد، بازی را ادامه دهد. داور با یک حرکت دست مشخص، نشان می دهد که آوانتاژ اعمال شده است.
• وقت تلف شده (Added Time / Stoppage Time): زمانی است که داور در پایان هر نیمه به وقت عادی بازی اضافه می کند تا زمان های از دست رفته به دلیل تعویض ها، مصدومیت ها، اتلاف وقت و سایر توقف ها جبران شود. این زمان، اختیاری است و بر اساس صلاحدید داور تعیین می شود.
• رفتار غیرورزشی (Unsporting Behaviour): هر عملی از سوی بازیکنان، کادر فنی یا نیمکت نشینان که روح بازی جوانمردانه را نقض کند. این رفتار می تواند شامل شبیه سازی، اعتراض بیش از حد، یا حرکات غیر اخلاقی باشد و معمولاً با کارت زرد یا قرمز جریمه می شود.
• جریمه شخصی (Personal Foul): اصطلاحی کلی برای خطاهایی که مستقیماً علیه بازیکنان حریف انجام می شود و می تواند منجر به ضربه آزاد مستقیم یا غیرمستقیم شود.
• منطقه جریمه (Penalty Area): محوطه مستطیلی شکل بزرگی که در هر نیمه از زمین قرار دارد و دروازه در مرکز آن واقع شده است. خطاهایی که توسط تیم دفاعی در این منطقه انجام شود و منجر به ضربه آزاد مستقیم شود، به یک ضربه پنالتی تبدیل خواهد شد.
• خطای شدید (Serious Foul Play): خطایی که با نیروی بیش از حد و خطرناک انجام شود و سلامت بازیکن حریف را به خطر اندازد. این نوع خطا معمولاً منجر به اخراج (کارت قرمز) مستقیم می شود.
• جلوگیری از موقعیت گل آشکار (Denial of an Obvious Goal-Scoring Opportunity – DOGSO): زمانی رخ می دهد که بازیکن مهاجم در موقعیت آشکار گلزنی قرار دارد و توسط بازیکن حریف از طریق یک خطا (معمولاً خطا از پشت یا کشیدن پیراهن) از این موقعیت محروم می شود. جریمه این خطا معمولاً کارت قرمز و ضربه آزاد یا پنالتی است، با تغییرات ذکر شده در قانون ۱۲ برای خطاهای درون محوطه جریمه.

این اصطلاحات، تنها گوشه ای از واژگان تخصصی فوتبال هستند که درک آنها به درک عمیق تر جریان بازی و تصمیمات داوری کمک شایانی می کند.

دستورالعمل های کاربردی برای مقامات رسمی مسابقه: راهنمای داوران در میدان

بخش مهمی از کتاب قوانین بازی فوتبال، به دستورالعمل های کاربردی برای مقامات رسمی مسابقه اختصاص دارد. این بخش، فراتر از متن قوانین، به جنبه های عملی و هنرمندانه داوری می پردازد. داوران برجسته ای مانند علیرضا فغانی، نه تنها با قوانین آشنایی کامل دارند، بلکه با تسلط بر این دستورالعمل ها، بازی را به بهترین شکل ممکن مدیریت می کنند.

جایگیری، جابجایی و کار تیمی

یک داور خوب می داند که جایگیری صحیح در زمین، کلید قضاوت های دقیق است. داور باید همواره در موقعیتی باشد که بتواند بهترین دید را به صحنه بازی داشته باشد و در عین حال مانع جریان بازی نشود. این به معنای دویدن هوشمندانه و پیش بینی حرکت توپ و بازیکنان است. کار تیمی بین داور اصلی و کمک داوران نیز حیاتی است؛ آنها باید با هم هماهنگ باشند و یکدیگر را پوشش دهند تا هیچ صحنه ای از چشم دور نماند. این هماهنگی، حس اعتماد به نفس و اقتدار را در تیم داوری ایجاد می کند.

زبان بدن، ارتباط و سوت

زبان بدن داور، خود یک ابزار ارتباطی قدرتمند است. حرکات قاطع، ایستادگی صحیح و نگاه مستقیم، به داور اعتبار می بخشد. استفاده صحیح از سوت نیز بسیار مهم است؛ سوت باید واضح، قاطع و با شدت مناسب باشد تا پیام را به درستی منتقل کند. ارتباط کلامی مختصر و مفید با بازیکنان، به خصوص در زمان توضیح تصمیمات، به شفافیت و کاهش اعتراضات کمک می کند. یک داور با تجربه می داند که چگونه بدون نیاز به کلمات زیاد، با بازیکنان ارتباط برقرار کند و احترام آنها را جلب نماید.

سایر توصیه ها

این بخش به توصیه های کلی تری برای داوران می پردازد، مانند اهمیت آمادگی جسمانی، ثبات در تصمیم گیری، و توانایی کنترل اعصاب در شرایط پرفشار. داور باید همواره بی طرف و خونسرد باشد و تحت تأثیر احساسات، فشارهای تماشاگران یا اعتراضات بازیکنان قرار نگیرد.

منظور کردن وقت تلف شده

داور باید به دقت زمان های تلف شده ناشی از تعویض، مصدومیت، اتلاف وقت عمدی و جشن های گل را محاسبه کند و در پایان هر نیمه به بازی اضافه کند. این کار نیازمند دقت و تجربه است، زیرا کم یا زیاد منظور کردن وقت اضافه می تواند بر نتیجه بازی تأثیر بگذارد.

گرفتن حریف و آفساید

در برخورد با خطاهای گرفتن حریف، داور باید به قصد و شدت آن توجه کند. این نوع خطاها می تواند منجر به از دست رفتن موقعیت های گلزنی شود و باید با قاطعیت با آنها برخورد شود. در مورد آفساید، هماهنگی کامل با کمک داوران حیاتی است. داور باید به سیگنال های کمک داوران اعتماد کند و در صورت لزوم، با نگاهی دقیق به خطوط، تصمیم نهایی را بگیرد.

مداوا و رسیدگی به مصدوم بعد از خطای همراه با اخطار یا اخراج

داور باید در مواجهه با مصدومیت ها، اولویت را به سلامت بازیکن بدهد. همانطور که پیشتر گفته شد، در صورت خطای منجر به کارت، بازیکن مصدوم در صورت نیاز به درمان، می تواند در زمین بماند یا پس از درمان سریع به زمین بازگردد. داور باید با خونسردی وضعیت مصدوم را ارزیابی کرده و در صورت نیاز، به تیم پزشکی اجازه ورود به زمین را بدهد.

نتیجه گیری: چرا قوانین فوتبال ستون فقرات بازی هستند؟

فوتبال، فراتر از یک سرگرمی، یک پدیده فرهنگی است که میلیاردها نفر در سراسر جهان را به خود جذب می کند. در قلب این پدیده، قوانین بازی قرار دارند که نه تنها ساختار و نظم را به آن می بخشند، بلکه عدالت و رقابت جوانمردانه را نیز تضمین می کنند. کتاب قوانین بازی فوتبال ۲۰۱۶/۱۷ و ترجمه ارزشمند آن توسط علیرضا فغانی و دانیال مرادی، سندی حیاتی است که به ما کمک می کند تا این ساختار را بهتر بشناسیم. این اثر، پنجره ای به دنیای پیچیده و پرجزئیات داوری است که درک آن برای هر عاشق فوتبال، از بازیکنان و مربیان گرفته تا داوران و تماشاگران، ضروری است.

درک عمیق تر قوانین فوتبال، به ما کمک می کند تا لحظات حساس بازی را با دیدی بازتر تحلیل کنیم، از تصمیمات داوری کمتر متعجب شویم و زیبایی های پنهان تاکتیک هایی را که بر پایه همین قوانین شکل می گیرند، بهتر درک کنیم. این قوانین نه تنها به بازی نظم می دهند، بلکه با تکامل خود، به پویایی و جذابیت هرچه بیشتر فوتبال کمک می کنند. همانطور که بازی پیشرفت می کند، قوانین نیز باید همگام با آن پیش بروند تا از عدالت و جذابیت پایدار آن اطمینان حاصل شود. این خلاصه، تلاشی بود برای ارائه تصویری جامع و کاربردی از مهمترین نکات و تغییرات قوانین فوتبال در سال ۲۰۱۶/۱۷، تا هر علاقه مندی بتواند با آگاهی بیشتری از این ورزش لذت ببرد و درک عمیق تری از پیچیدگی های آن پیدا کند.

با مطالعه این خلاصه، می توان به درک قابل قبولی از مهمترین اصول و تغییرات سال ۲۰۱۶/۱۷ دست یافت و با دیدی تازه تر، به تماشای مسابقات فوتبال نشست و حتی در بحث های فوتبالی شرکت کرد. به روز بودن با قوانین فوتبال، نه تنها یک نیاز برای حرفه ای ها، بلکه یک امتیاز برای هر هوادار جدی است.