ما منتظریم!/ احوالات این روزهای استاد «کیانوش عیاری»

آثار او به نوعی بخشی از زندگی ما شده اند با ما قد کشیده اند رشد کرده اند و تأثیری عمیق بر ما گذاشته اند. از تنوره دیو در دهه شصت تا سریال ماندگار روزگار قریب و فیلم های تحسین شده ای چون آنسوی آتش خانه پدری آبادانی ها بودن یا نبودن و دیگر آثار ارزشمندش که هرکدام در زمان خود تأثیر فراوانی بر سینمای ایران و جامعه داشته اند.

آثار عیاری در زمانه خود متمایز بودند و گذر زمان نتوانسته از ارزش آن ها بکاهد. هر فیلم او با دقت و حساسیتی مثال زدنی ساخته شده و با صداقتی عمیق داستانی را روایت کرده که مخاطب را به دل دنیایی جدید می برد. عیاری در فیلمسازی اش همیشه به ریشه های فرهنگی و اجتماعی جامعه ایرانی وفادار مانده اما در عین حال به خوبی توانسته به لایه های عمیق تر انسانی و جهانی دست یابد. آثار او در عین سادگی پیچیدگی های خاص خود را دارند و لایه هایی از معنا را در خود جای داده اند که با هر بار تماشا عمق تازه ایی از آن ها نمایان می شود.

تنوره دیو فیلمی که در دهه شصت ساخته شد تنها آغازگر این مسیر سینمایی نبود بلکه نقطه ای بود که سینمای عیاری را به عنوان جریانی نوآور و مستقل به جامعه معرفی کرد. او با این فیلم و فیلم های پس از آن نشان داد که چگونه می توان از دل مسائل اجتماعی داستان هایی عمیق و تأثیرگذار خلق کرد.

سریال ماندگار روزگار قریب نیز نمونه ای از هنرمندی او در عرصه تلویزیون است. عیاری در این سریال با دقتی تاریخی و هنری به روایت زندگی یکی از شخصیت های برجسته پزشکی ایران می پردازد اما فراتر از یک بیوگرافی به جنبه های انسانی و اجتماعی زندگی دکتر قریب نیز توجه می کند. این سریال همچون دیگر آثار او با جزئیاتی دقیق و لحظاتی ناب مخاطبان را مجذوب خود کرد.

در فیلم های بعدی او مانند آبادانی ها و خانه پدری عیاری به موضوعاتی جسورانه تر و اجتماعی تر پرداخت خانه پدری با نگاهی به مسائل خانواده و ساختار سنتی جامعه ایرانی بحث های زیادی را برانگیخت و همچنان یکی از آثار بحث برانگیز سینمای ایران محسوب می شود.

آنچه آثار عیاری را از دیگر فیلمسازان متمایز می کند فقط موضوعات انتخاب شده آن نیست بلکه نحوه پرداختن به آن هاست. او همواره با احساسی خالص و نگاهی تازه سینمایی خاص و منحصربه فرد خلق می کند. هر سکانس از فیلم هایش انگار از دل لحظه ها و احساسات او زاده می شود و توانایی اش در انتقال این لحظات نادر به مخاطب او را در جایگاهی ویژه قرار داده است.

سینمای عیاری سینمای لحظه ها و “آن”هاست؛ لحظاتی که به طور غریزی در حین ساخت اثر خلق می شوند و در اوج خود به وجود می آیند . توانایی او در شکار این لحظات ناب و تبدیل آن ها به سکانس های ماندگار یکی از برجسته ترین ویژگی های سینمای اوست که به سختی می توان آن را تکرار کرد. او فیلم سازی است که همگام با زمان پیش می رود و گاه حتی از عصر خود جلوتر حرکت می کند. فیلم های او تاریخ مصرف ندارند و با گذر زمان ارزششان بیشتر می شود.

یکی از ویژگی های برجسته آثار کیانوش عیاری غیرقابل تقلید بودن آن هاست. علت این امر این است که فضای فیلم های او منحصربه فرد و خاص خود اوست؛ فضایی که هیچ کس نمی تواند مشابهش را بازسازی کند. سینمایی سهل و ممتنع .  سینمای عیاری در ظاهر ساده به نظر می رسد اما زمانی که قرار باشد کسی بخواهد سکانسی از فیلم او را بازآفرینی کند با چالشی غیرممکن و نشدنی مواجه خواهد شد. این سینما از درون فکر ذهن و روح عیاری تراوش می شود و در قالب تصاویری بی نظیر و سکانس هایی تکرارنشدنی به تصویر کشیده می شود.

عیاری با تکنیک بالایی که دارد و با احساسی ناب و تازه سینمایی نوآورانه خلق می کند. او توانایی کشف لحظه های نادر را دارد و این لحظات را بدون هیچ گونه کم و کاست به مخاطب القا می کند؛ ویژگی ای که در سینمای ایران بسیار نادر است. عیاری به عنوان فیلمسازی که از غریزه و احساس خود پیروی می کند سینمایش را در “آن” و لحظه های خاص می سازد. او همچون شکارچی ای در کمین است؛ همیشه آماده است تا لحظه ای ناب و الهام بخش به سراغش بیاید. زمانی که چنین لحظه ای را شکار می کند آن را با هوش و مهارتی بی نظیر پرورش می دهد و تبدیل به سکانسی ماندگار می کند. 

این توانایی عیاری در شکار لحظه های نادر او را از دیگر فیلمسازان متمایز می کند. لحظاتی که او در فیلم هایش خلق می کند مخاطب را به چنان عمقی می برد که بیننده حس می کند با یک صحنه واقعی و نه یک صحنه ساختگی سینمایی روبه رو است. او در فیلم هایی مانند روزگار قریب آبادانی ها و بودن یا نبودن سکانس هایی می سازد که مخاطب را افسون می کند و باعث می شود او خود را در دل داستان احساس کند. عیاری در فرآیند خلق آثارش به یک سفر کشف و شهود وارد می شود و در هر قدم از این سفر لحظات ناب و تکرارنشدنی را خلق می کند.                                                                                                    

احوالات این روزهای استاد !

این روزها استاد عیاری به دلیل مشکلات جسمی بیشتر وقت خود را در خانه می گذراند. بیماری شاید جسم او را خسته کرده باشد اما ذهنش همچنان تیز و خلاق است. او از آن هنرمندانی نیست که با سختی های جسمانی از کار دست بکشند. عیاری همچنان ایده پردازی می کند به سینما فکر می کند و ذهنش همچنان سرشار از داستان های تازه و جذاب پر از ایده های نوین است. این بار الهاماتش از زادگاهش خوزستان و مسائل اجتماعی مرتبط با نفت سرچشمه گرفته اند. طرحی بکر از داستان نفت در مسجد سلیمان و درباره اولین چاه نفت ایران طرح سینمایی با نام ” خر لنگ ” که اگر این اثر ساخته شود بی شک یکی از شاهکارهای سینمای ایران خواهد بود و جایگاهی ماندگار در تاریخ سینمای کشور خواهد یافت. 

استاد عیاری از آن دست فیلم سازانی است که هر اثرش یک شاهکار به حساب می آید. شاید در مورد بسیاری از کارگردانان بتوان یکی دو فیلم را شاهکار نامید اما درباره ی عیاری بیشتر آثار او چنین جایگاهی دارند. چه کسی می تواند پس از دهه ها شبح کژدم را ببیند و از تازگی و نوآوری آن شگفت زده نشود؟ یا بودن یا نبودن که همچنان جایگاه  ویژه ای در دل تماشاگران دارد؟ 

او پس از سال ها فیلم سازی در ایران قصد دارد براساس طرح سریالی “سوسک ها: کابوس ابدی من ” در کشور ترکیه سریالی بسازد. این طرح یک اثر اجتماعی با موضوعی بین المللی و جهان شمول است که قابلیت تولید در هر کشوری را دارد. در حال حاضر این پروژه در مرحله مذاکرات با کمپانی های ترکیه ای قرار دارد و به زودی ممکن است خبرهای جالبی در این خصوص منتشر شود.

حتی در دوران نقاهت عیاری با همان عشق همیشگی به سینما به خلق داستان های جدید فکر می کند. او در این مدت طرح ها و ایده های بسیاری نوشته است از جمله فیلمنامه ای به نام بازتاب که به دهه پنجاه و فیلم های هشت میلیمتری اش بازمی گردد. عیاری با نگاهی تازه به گذشته داستانی نو خلق کرده که همان سبک و سیاق منحصر به فرد او را به نمایش می گذارد؛ داستانی با جزئیات دقیق و لحظه پردازی های خاص خودش . فیلمنامه بازتاب اکنون نوشته شده و آماده تولید است. این فیلمنامه اشاره ای به فیلم هشت میلیمتری انعکاس دارد فیلمی که دیگر اثری از آن باقی نمانده است و عیاری با الهام از آن داستانی جدید آفریده است. 

علاوه بر این در این مدت او طرح های دیگری را نیز نوشته و قصد دارد آن ها را به مرور زمان به مرحله تولید برساند. یکی از این طرح ها که عیاری علاقه ویژه ای به آن دارد فیلمی با عنوان زندان دوست داشتنی  است که فضای خاص آثار او را دارد. همچنین طرح سینمایی شناسنامه و تعدادی دیگر از طرح ها که هر کدام عطر و بوی سینمای عیاری را در خود دارند در فهرست برنامه های آینده او قرار دارند. 

این روزها شاید استاد کمی خسته به نظر برسند اما به زودی سلامتی خود را بازخواهند یافت. با این حال مطمئنم که ذهن و قلب ایشان همچنان پر از داستان هایی است که تنها خود او می تواند به تصویر بکشد. عیاری استاد خلاقیت و روایت داستان هایی است که نسل های گذشته تا به امروز را تحت تأثیر قرار داده اند. هیچ گاه از پا نیفتاده و همواره با روحی جوان و ذهنی پر از ایده های نوین به پیش می رود. هرگز باور نداریم که استاد دست از خلاقیت کشیده باشند؛ او همچنان در دل سینما زندگی می کند و ما همچنان مشتاقانه منتظر آثار جدید او هستیم همان طور که همیشه بوده ایم.

همچنین به اطلاع علاقه مندان آثار عیاری می رسانیم که فیلم سفره ایرانی به زودی در سینماهای کشور به نمایش درخواهدآمد.     

5757