قطعات «همایون خرم» تاریخ مصرف ندارد/ موسیقی سلامت بین جوانان قابل تکثیر است

گفت‌وگوی دکتر نانو با رضا خرم، فرزند زنده‌یاد همایون خرم؛

گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری دکتر نانو ـ زهره سعیدی: رضا خرم فرزند زنده‌یاد استاد همایون خرم آهنگساز و نوازنده پیشکسوت موسیقی ایرانی که قرار است قطعات پدرش در ماه‌های آتی توسط محمدرضا منصوری و ارکستر نوای آفتاب اجرا شود، به گفت‌وگو با دکتر نانو نشست.

آقای خرم بفرمایید چطور شد که قطعات استاد خرم برای اجرا در یک کنسرت رسید؟

پدر بنده همایون خرم فارغ از قطعات زیادی که در موسیقی ایرانی و اصیل ساخت، در دستگاه‌هایی، چون بیات ترک، ابوعطا، مقامات چهارگاه، سه گاه، اصفهان، ماهور و … قطعاتشان پتانسیل تنظیم به شکل پاپ را داشت و همین اتفاق در زمان حیات او نیز رخ داد و ما تاییدیه پدر را برای چنین کاری گرفتیم.

زنده یاد خرم انسان نویی بود، چرا که زمانی قطعاتشان به صورت مختلف اجرا و به اذهان می‌رسد، شنیدنی است و سازندگان هم با توانایی و ذوق بالا می‌توانند زیبایی آن را چند برابر کنند. بهرحال هر چیزی اگر قدیمی‌اش مدام تکرار شود ملال آور است. به قول مولانا:

هر زمان نو صورتی و نو جمال/  تا ز نو دیدن فرو میرد ملال

صورت نو و ظاهر نو از خستگی جلوگیری می‌کند، اگر هر قطعه‌ای مرتب تکرار شود، خسته کننده می‌شود و قطعات پدر بنده در تاریخ نشان داده که کارهایشان تاریخ مصرف ندارد و حتی نیم قرن هم گذشته و آثار تکراری نشده است.

چطور با بابک زرین برای اجرای قطعات این کنسرت ارتباط گرفتید و قرار شد کارها به چه صورتی به اجرا برسند؟

آقای زرین با من تماس گرفت و گفت که می‌خواهند قطعات پدرم را تنظیم پاپ کند، یک توضیح اولیه هم درباره آهنگ‌ها دادند و من هم دورادور او را می‌شناختم، آهنگ‌های زیبا و جذابی دارند و به قول پدر کارشان نمک دارد، فارغ از مسئله آهنگسازی، چاشنی ذوق و نمک هم مهم است که یک سازنده داشته باشد وگرنه کارش جذابیت پیدا نمی‌کند و تعریف جامع هنر شاملش نمی‌شود.

مولانا در فیه ما فیه می‌گوید یک تکه لذیذ گوشت را هم اگر بپزی، اگر نمک نزنی، خوشمزه نمی‌شود، این چاشنی است که بدان مزه می‌دهد و من این چاشنی را در بابک زرین دیدم. خلاصه اینکه با هم قرار گذاشتیم و با خواننده هم ملاقات کردم و صدایش را گرم و زیبا دیدم و به نظرم چقدر بابک زرین و محمدرضا منصوری انسان‌های شایسته و با هنری آمدند و از کارهایشان لذت بردم و به نظرم صدای این خواننده هم احساسی بود. در نهایت برای این کنسرت چهار آهنگ از قطعات پدرم انتخاب کردیم که کاملا پتانسیل پاپ شدن دارد و جذاب و امروزی است و یقین دارم قشر جدیدی را به سمت موسیقی سلامت می‌کشاند.

براساس نوسازی قطعات که همه با اصالت صورت گرفته، تنظیم و ساز‌ها و ارکستراسیون همه متفاوت شده است. در جلسه‌ای که با محمدرضا منصوری خواننده داشتم متوجه شدم که چقدر او موقع زمزمه و خواندن کلمات را خوب ادا کرده و حسش را به مخاطب منتقل می‌کند، فارغ از اینکه یک خواننده ژوست و درست بخواند، یک چیز‌هایی هم توضیح دادنی نیستند، اما درک می‌شوند.

بعد هم که قرار شد این قطعات به صورت کنسرتی اجرا شوند که مطلع شدم امین سالمی به عنوان رهبر ارکستر انتخاب شده و به نظرم همه چیز عالی بود؛ چون امین سالمی در سال‌های اخیر از کار‌های پدرم برای ارکسترتنظیم کرده بود و رهبری قطعات را هم برعهده داشت، چند قطعه هم در آبان ماه ۱۴۰۲ از پدرم اجرا کردند و سپس اجرای بی کلام قطعات را داشتند. به نظرم اگر کاری بدون کلام قابل اجرا باشد، ارزش موسیقی‌اش تازه مشخص می‌شود.

به نظرتان ذائقه موسیقیایی نسل جدید را میتوان به سمت تعالی پیش برد؟

بله چرا که نه، امیدوارم اتفاقات خوبی برای این کار بیافتد، یک بابی باز شده و بنده باور دارم با این کار یک قشر خاص به موسیقی وارد می‌شوند و گوش‌ها کار با ارزش می‌شوند و ذائقه‌ها به سمت تعالی پیش می‌رود. به قول مولانا:

آدمی فربه شود از راه گوش/ جانور فربه شود از حلق و نوش

این گوش خیلی مهم است، اگر درست پرورش پیدا کند و درست بشنود به تدریج تربیت می‌شود منتها برای شنیده شدن باید یک جوان و نوجوان را هم درنظر بگیریم، صداسازی‌ها و ساز‌ها و حوصله‌ها خیلی فرق کرده است، اما بهرحال همین مسیر‌ها موسیقی را به سمت خوبی می‌برد و امیدواریم این کار تداوم پیدا کند و اجرا‌های مدرن و نو از کار‌های زنده یاد همایون خرم پدرم بشنویم.

به گزارش دکتر نانو ، مهرماه قطعات زنده یاد همایون خرم با صدای محمدرضا منصوری و تنظیم بابک زرین و ارکستر نوای آفتاب به صحنه برج میلاد می‌رود.